ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ - "Α" ΕΝΟΤΗΤΑ
ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
Μηχανισμός Ινωδόλυσης
Το ενδιαφέρον (στον περιγραφέντα μηχανισμό της πήξης), είναι ότι ρυθμιστικό ρόλο παίζει και η «ομάδα αναστολέων της πήξης» (όρα Γράφημα 8, τα γράμματα με κόκκινο χρώμα). Οι "Αναστολείς της Πήξης" επεμβαίνοντες σε διάφορες φάσεις του φαινομένου της πήξης, αποτρέπουν την υπέρμετρη ενεργοποίησή της, δηλαδή την θρόμβωση.
OI ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ:
1ον. Η "Αντιθρομβίνη III" (AT III), η οποία αναστέλλει τον π. Stuart (Xa) την Προκοβερτίνη (VII) τον π. Hageman (ΧΙΙ) την Προκαλικρεϊνη (ΧΙΙ) τον Αντιαιμοροφιλικό π. C (XIa) τον Αντιαιμοροφιλικό π. Β (IΧa) την Προθρομβίνη (II) την Θρομβίνη (Ila) H ίδια, επιπλέον ενεργοποιεί: τους Ενδογενείς Ενεργοποιητές του Πλασμινογόνου (PG),ήτοι τον tPA και τον uPA και την Πλασμίνη (PL)
2ον.
Ο "Συμπαράγων II της Ηπαρίνης" (HCII), ο οποίος αναστέλλει την Θρομβίνη (Ila)
3ον. Η «Πρωτεϊνη C» (PC), η οποία δρα ανασταλτικά στους παράγοντες Αντιαιμοροφιλικό A (VIII) ή π. v.Willebrand Προαξελαρίνη (V) και στο Ινωδολυτικό Σύστημα, αναστέλλοντας τον "Αναστολέα του Ιστικού Ενδογενούς Ενεργοποιητού του Πλασμινογόνου" (PG), ήτοι τον "ΡΑΙ-1". Η "πρωτεϊνη C" (PC), «δουλεύει» με την συνεργασία της "πρωτεϊνης S" (PS) και την σύμπραξη του "Συστήματος Θρομβίνης-Θρομβομονδουλίνης" (της τελευταίας συντιθέμενης -όπως έχουμε αναφέρει- στο ενδοθήλιο των αγγείων).
4ον. Η «Πρωτεϊνη S» (PS), η οποία είναι (όπως προαναφέρθηκε) συμπαράγοντας της "Ενεργοποιημένης Πρωτεϊνης C" (APC).
5ον. Ο «Αναστολέας του Ιστικού Παράγοντα ή Αναστολέας της Εξωγενούς Οδού» (TFPI ή LACI), ο οποίος αναστέλλει την προκοβερτίνη (VII)
Μετά αυτήν την σύντομη εισαγωγή στον μηχανισμό της πήξης του αίματος, θα σας θυμίσω και την σοφή ισορροπία, δηλαδή το φαινόμενο της «ινωδόλυσης». (Γράφημα 8) Το φαινόμενο αυτό είναι ένα αυτορυθμιζόμενο σύστημα που στόχος του είναι η λύση της ινικής, ώστε: • να αποτραπεί επέκταση του θρόμβου • ή να διαλυθεί εκεί όπου δεν χρειάζεται. Ανεπάρκεια αυτής της δραστηριότητας, δηλαδή της «ινωδόλυσης», είναι δυνατόν να οδηγήσει σε θρομβώσεις.
Στο παρών λήμμα θα αναφερθώ επίσης και σε ολίγα στοιχειώδη για την ινωδόλυση, που θα τα χρησιμοποιήσω ως εργαλεία, για την ανάπτυξη του "μηχανισμού πήξης - ινωδόλυσης" στο σύνολό της. Σε αυτόν τον μηχανισμό της ινωδόλυσης, κεντρική ουσία είναι το πλασμινογόνο (PG). (Γράφημα 9) Κάτω από την επίδραση των ενεργοποιητών του (tPA, uPA), το "Πλασμινογόνο" (PG) μετατρέπεται σε ενεργό ένζυμο, την "Πλασμίνη" (PL). Οι "Ενεργοποιητές του Πλασμινογόνου" (PG) διακρίνονται σε ενδογενείς και εξωγενείς. Οι «Ενδογενείς Ενεργοποιητές του PG» είναι: • οι ανήκοντες στο σύστημα επαφής (Hageman, Προκαλικρεϊνη, Κινογόνα) • ο Ιστικός Ενδογενής Ενεργοποιητής (tPA) (ενδοθηλιακής προέλευσης) • και η Ουροκινάση (uPA). Οι «Εξωγενείς Ενεργοποιητές του PG» είναι: • ο Ιστικός Ενεργοποιητής (tPA) • η Στρεπτοκινάση (SK) • το APSAC όταν χορηγούνται ως θρομβολιτικά φάρμακα. Την υπέρμετρη δράση των ενεργοποιητών της ινωδόλυσης -π.χ. του Ιστικού Ενδογενούς Ενεργοποιητού (tPA)- εξουδετερώνουν διάφορες ουσίες, όπως είναι ο «Αναστολέας του Ιστικού Ενεργοποιητή» (ΡΑΙ) που διακρίνεται: σε ΡΑΙ-1, ΡΑΙ-2, ΡΑΙ-3 και ΡΑΙ-4, (όρα Γράφημα 9, κάτω μέρος δεξιά). Όμως, αυτός ο Αναστολέας της Ινωδόλυσης (ΡΑΙ) μπορεί να εξουδετερωθεί από την Ενεργοποιημένη "Πρωτεϊνη C" (APC), με την συμβολή της "Πρωτεϊνης S" (PS).
Αυτό σημαίνει ότι η "PS" συμβάλλει στην ινωδολυτική δράση της "APC".
Άλλοι Αναστολείς της Ινωδόλυσης είναι:
• η α2-αντιπλασμίνη
• και η α2-μακροσφαιρίνη
(όρα Γράφημα 9, κάτω μέρος δεξιά)
Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση που αφορά τον "μηχανισμό της ινωδόλυσης" εστιάζεται στην συμπεριφορά της «πλασμίνης» (PL). Η πλασμίνη (PL) προσβάλλει την ινική μόνο στο σημείο όπου αυτή σχηματίζεται. Το ίδιο συμβαίνει και με τους άλλους ινωδολυτικούς παράγοντες, όπως:
το πλασμινογόνο, tPA, κλπ., οι οποίοι εντοπίζονται αποκλειστικά στα σημεία θρόμβωσης.
Τα προϊόντα λύσης της ινικής (δηλαδή η αποδόμηση της ινικής) από την Πλασμίνη (PL) επιφέρουν λύση αυτής και την δημιουργία των προϊόντων της ήτοι:
• τα FDP (Αδρανή Προϊόντα Διάσπασης της Ινικής)
• και τα Ε, DD, DDE, ΥΎ, DYYD, DXD, με χαρακτηριστικότερα τα D- Διμερή (DD ή D-ds).
Τα προϊόντα αυτά παρεμβαίνουν:
• στην συγκόλληση των αιμοπεταλίων
• και στην δράση της θρομβίνης στο ινωδογόνο
και με αυτόν τον μηχανισμό εξουδετερώνουν την θρομβωτική δραστηριότητα.
Επί πλέον κινητοποιούν το ήπαρ:
• αφ' ενός για σύνθεση "ινωδογόνου" (και έτσι επιτείνουν την θρομβωτική δράση)
• και αφ' ετέρου για σύνθεση "ΑΤ-ΙΙΙ" η οποία (ως γνωστόν) αναχαιτίζει την θρόμβωση.
Τέλος, έχουμε και τον Αναστολέα του Πλασμινογόνου (την πλούσια σε ιστιδίνη γλυκοπρωτεϊνη - HRGP), που η δράση της αναστέλλει την ινωδόλυση και συμβάλλει σε «θρομβοφιλία».
Μετά τα όσα λεχθήκανε, αντιλαμβάνεται κανείς ότι:
υπερβολική ενεργοποίηση του μηχανισμού της πήξης ή ανεπάρκεια του ινωδολυτικού μηχανισμού, είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε θρομβωτικές εκδηλώσεις.
Η αδρή αυτή «Σχηματοποίηση του Μηχανισμού της Πήξης» (όπως έχουμε δει σε προηγούμενα γραφήματα) είναι επί πλέον (των όσων είπαμε) υπό την επίδραση:
• του Ενδοθηλίου, διά των προϊόντων που εκκλύει, όπως π.χ. την "Προστακυκλίνη", την "Θρομβομοντουλίνη", το "Μονοξείδιο Ν" και άλλα που αναφέρονται στον Πίνακα 5
• και των διαφόρων Αιμοπεταλιακών Παραγόντων (όρα Πίνακα 6).
Παρατήρηση: Αναφορικά με την πιο δημοφιλή και συχνότερα χρησιμοποιούμενη εργαστηριακή εξέταση, τα "D-Dimmers ή Δ - Διμερή", που αντικατοπτρίζουν τα "Προϊόντα Αποδόμησης του Ινώδους" από την "Πλασμίνη" (PL), παρ΄ ότι είναι "Μη Ειδική Εξέταση" εν τούτοις το "Αρνητικό Αποτέλεσμα" έχει Υψηλή Ειδικότητα και αποκλείει Εμβολικό / Θρομβωτικό επεισόδιο. Αντίθετα, Υψηλά Επίπεδα παρατηρούνται: ⦁ Σε ασθενείς με Περιφερειακή Αγγειακή Νόσο ⦁ Είναι ένδειξη Προοδευτικής Αθηροσκλήρυνσης, κάτω από φλεγμονώδεις συνθήκες. Στην Κύηση (τα Δ- Διμερή) μπορεί να ανιχνευθούν σε ελαφρώς προς τα άνω επηρεασμένες τιμές. Πολύ Υψηλές τιμές, υποδηλώνουν ότι: ⦁ Υπάρχουν Θρομβώσεις ή Διάχειτος Ενδαγγειακή Πήξης (ΔΕΠ) ⦁ Υπερπηκτική Δραστηριότης ⦁ Υπερπηκτικότης από Κατανάλωση Αιμοπεταλίων ⦁ Υπάρχουν Θρομβώσεις σε φάση Ενεργού Ινωδόλυσης.