ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ - "Α" ΕΝΟΤΗΤΑ
ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΠΡΩΤΕΪΝΗ C
Τώρα θα αναφερθώ στον σημαντικότερο αναστολέα της πήξης, την «πρωτεΐνη C».
Τα φυσιολογικά επίπεδα της "PC" κυμαίνονται:
70-140% ή 0,65-1,35 IU/ml.
- Είναι βιταμινο-Κ-εξαρτώμενη γλυκοπρωτεϊνη.
- Συντίθεται στο ήπαρ.
- Η σύνθεση της ελέγχεται από τον γόνο του χρωμοσώματος 2.
- Ασκεί την αντιπηκτική της δράση μόνον αφού ενεργοποιηθεί σε δραστική μορφή του ενζύμου, την "PCa ή APC".
-
Η "PC" ασκεί την ανασταλτική της δράση αναστέλλοντας τους παράγοντες:
- Προαξελαρίνη (V)
- Αντιαιμοροφιλικό Παράγοντα A (VIII)
-
που είναι απαραίτητοι συμπαράγοντες για την ενεργοποίηση:
- της Θρομβίνης (IIa)
- και του Παράγοντα Stuart (Xa)
Για να εκτελέσει την απενεργοποίηση αυτή η "PC" (δηλαδή της προαξελαρίνης και του αντιαιμοροφιλικού), πρέπει πρώτα να ενεργοποιηθεί από την θρομβίνη (IIa).
Αλλά, η θρομβίνη (IIa) για να ενεργοποιήσει την "PC" σε "APC", πρέπει πρώτα να προσδεθεί στην Ενδοθηλιακή Θρομβομονδουλίνη (ΜΤ) του αγγειακού τοιχώματος (Γράφημα 15).
Η "Θρομβομονδουλίνη" (είναι μια γλυκοπρωτεϊνη της κυτταρικής επιφάνειας) και λειτουργεί:
ως ενδογενές αντιπηκτικό, τροποποιώντας την ειδικότητα της "θρομβίνης" (Ila).
Όταν η «θρομβίνη» ενώνεται με την «θρομβομονδουλίνη», αναστέλλονται οι προπηκτικές δράσεις της «θρομβίνης» και το σύμπλεγμα:
«Θρομβίνη - θρομβομονδουλίνη» ενεργοποιεί αποτελεσματικά την αντιπηκτική δράση της «Πρωτείνη C».
Η συνέχεια είναι ότι:
Η «ενεργοποιημένη πρωτεϊνη C» (APC) ελαττώνει (ενζυματικά) τους παράγοντες πήξης:
Προαξελαρίνη (V)
και Aντιαιμοροφιλικό π. A (VIII)
οδηγώντας:
σε ελαττωμένη παραγωγή «θρομβίνης»
και αναστολή της πήξης.
Η «Θρομβομονδουλίνη» έχει απομονωθεί (εκτός των άλλων αγγείων):
στο Eνδοθήλιο των Πλακουντιακών Αγγείων
και στην Συγκιτιοτροφοβλάστη
Αυτή η «Πλακουντιακή Θρομβομονδουλίνη» φαίνεται ότι ρυθμίζει:
την μητρική αιματική ροή (στον ενδολαχνώδη χώρο)
Αλλά επίσης παίζει ρόλο στην μητρική αιμόσταση προσδίδοντας της αυξημένη θρομβοαντίσταση κατά την κύηση.
Για να εκδηλωθεί η ανασταλτική δράση της "APC" απαιτείται και
ένας άλλος φυσικός αναστολέας της πήξης, η πρωτεϊνη S (PS) (αλλά ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι γνωστός).
Επιπλέον η PS συμβάλλει και στην ινωδολυτική δράση της "APC".
Σε αυτό το σκέλος, δηλαδή (στην ινωδόλυση) η "PC" δουλεύει
εξουδετερώνοντας τον "Αναστολέα του Ενεργοποιητού του Πλασμινογονου" (PG), τον "ΡΑΙ", με αποτέλεσμα ισχυρότερη δράση του "Ενδογενούς Ενεργοποιητή του Πλασμινογονου" (tPA) στο Πλασμινογόνο (PG).
ΓΡΑΦΗΜΑ 16
Η ΕΝΔΕΙΑ στην "PC" διακρίνεται:
σε συγγενή
και επίκτητη
Η «Συγγενής Ενδεια» της "PC":
- Μεταβιβάζεται με τον αυτόσωμο επικρατούντα χαρακτήρα.
- Μερικές περιπτώσεις ακολουθούν τον υπολειπόμενο χαρακτήρα.
- Οι ομοζυγώτες παρουσιάζουν βαριές κλινικές εκδηλώσεις.
- Ασθενείς με ένδεια "PC" κατά τις πρώτες ημέρες λήψης peros αντιπηκτικών - κουμαρινικών, είναι δυνατόν να εμφανίσουν δερματικές νεκρώσεις λόγω θρομβώσεων των αγγείων του δέρματος.
-
Αυτό το φαινόμενο οφείλεται στην παροδική διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ:
- της αντιπηκτικής δράσης των κουμαρινικών (αναστολή των βιταμινο-Κ-εξαρτωμένων παραγόντων της πήξης)
- και της θρομβογόνου ιδιότητας από την ένδεια της "PC" (αναστέλλεται και αυτή από τα κουμαρινικό ως βιταμινο-Κ- εξαρτώμενος παράγοντας)
και έτσι, υπερισχύει στην αρχή της θεραπείας η θρόμβωση. - Οι ετεροζυγώτες (με ένδεια "PC") σπάνια εμφανίζουν κλινικές εκδηλώσεις εκτός και αν ο παθολογικός γόνος συνδυάζεται και με άλλον επιβαρυντικό παράγοντα.
Η «συγγενής ένδεια» διακρίνεται:
Στον τύπο I: με έλλειψη της ουσίας λόγω ανεπαρκούς σύνθεσης των μορίων που την συνθέτουν, με αποτέλεσμα να διαταράσσονται:
και οι Λειτουργικοί προσδιορισμοί
και οι Αντιγονικοί προσδιορισμοί
Στον τύπο II: όπου το συντιθέμενο μόριο λόγω μεταλλάξεων δεν διαθέτει λειτουργική επάρκεια και διαταράσσονται μόνον οι λειτουργικοί προσδιορισμοί.
«Επίκτητη Ένδεια» της "PC" παρατηρείται: Σε διάφορες νόσους (όπως βλέπετε στον Πίνακα 13).